Wśród wszystkich alergenów wyróżniamy, tzw. alergeny centralne , od których powinno rozpoczynać się odczulanie. Dlaczego? W wyniku ich odczulenia odporność organizmu wzrasta na tyle , że niektóre z alergenów nie wymagają już później odczuleń – wyciszają się same . Należy je sprawdzać przynajmniej raz w roku.
Dlatego ważnym jest, aby ponownie przetestować alergeny po odczulaniu alergenu centralnego – może się bowiem okazać, że nasza lista alergenów do odczulenia w sposób znaczny ulegnie skróceniu . Niestety zdarza się, że nie wszystkie gabinety stosują taką metodę, narażając tym samym pacjentów na dodatkowe i niepotrzebne koszty leczenia .
Alergeny centralne wymagają trzykrotnego odczulania (trzy wizyty). Przerwy przy trzykrotnym odczuleniu nie powinny być krótsze niż trzy dni oraz dłuższe niż siedem dni .
Lista alergenów centralnych: roztocza, pszenica, gluten, candida, mleko, laktoza, białko i żółtko jaja kurzego, nikiel, kobalt, salicylany.
Alergia krzyżowa polega na występowaniu reakcji alergicznych w jednym czasie na co najmniej dwa alergeny o tej samej lub zbliżonej budowie białkowej .
Przykładem może być profilina, białko występujące w pyłku brzozy oraz w jabłku. Osoba uczulona na pyłek brzozy, po zjedzeniu jabłka w czasie pylenia brzozy, może odczuwać świąd i obrzęk błony śluzowej jamy ustnej.
Podobnie – białko tropomiozyna odpowiada za reakcje po spożyciu krewetek i innych owoców morza przez osoby uczulone na alergeny roztocza kurzu.
Tak więc odczulając się na pyłki brzozy, najprawdopodobniej odczulimy się również na jabłka.
Z tego względu, po odczuleniu danego alergenu krzyżowego należy ponownie sprawdzić reakcję na alergeny krzyżujące się z odczulonym alergenem. Pozwoli to uniknąć niepotrzebnych kosztów dodatkowej terapii.
Najczęstsze objawy alergii krzyżowych:
- w obrębie jamy ustanej: pieczenie oraz świąd języka, a także warg i policzków; spierzchnięte wargi i zajady; obrzęk; pęcherzykowate wykwity, obrzęk Quinckego;
- w przewodzie pokarmowym: bóle brzucha, wymioty, biegunka;
- w układzie oddechowym: katar wodnisty, skurcze oskrzeli;
- oczy: łzawienie, przekrwienie spojówek;
- reakcja ogólnoustrojowa: wstrząs anafilaktyczny
| pyłek brzozy | pyłek leszczyny, olszy, dębu, grabu, buku
|
| pyłek leszczyny | pyłek drzew brzozy, olszy, dębu, grabu, bukuorzech laskowy |
| pyłek traw | melon, arbuz, pomidor, marchew, seler, groch, soja, buraki, jabłka, orzechy, brzoskwinie, śliwki, wiśnie, kiwimąka (żyto, pszenica), jęczmień, owies, kukurydza, ryż |
| pyłek bylicy | seler, marchew, papryka, pieprz, curry, cynamon, czosnek, kminek, kolendra, koper włoski, koperek, muszkat, rumianek, seler, ziarna słonecznika |
| pyłek drzew oliwnych | pyłek jesionu, ligustru pospolitego, bzu lilaka |
| roztocze kurzu domowego | skorupiaki: krewetki, kraby, ostrygi, ślimaki |
| zarodniki grzybów Alternaria alternata | grzyby Cladosporium herbarum, Candida albicans, Aspergillus fumigatus, Penicillium citrinum, Fusarium solanilateks |
| alergeny kota | mięso wieprzowe |
| alergeny lateksu | banan, kiwi, kasztan jadalny, awokado, ananasy, figi, papaje, melony, orzeszki ziemne, ziemniaki, pomidory, gryka |
| jad pszczoły | miód |
| pierze | żółtko i białko jaj, drób |
Alergia – alergologia pediatria kalisz
Pomimo trwającej pandemii, w ostatnich dniach, po raz kolejny uczestniczyłam w największej europejskiej konferencji alergologicznej EAACI 2023. Konferencja odbyła się pierwszy raz online, a miała się odbyć na targach London Excell, gdzie aktualnie znajduje się główny szpital do leczenia chorych z Covid-19.
Podczas kongresu miałam przyjemność zaprezentować wyniki moich najnowszych badań metabolomicznych u dzieci z astmą oskrzelową.
Od 4 maja wracamy do wizyt alergologicznych w gabinecie przy zachowaniu reżimu sanitarnego. Nadal możliwe są również telewizyty lekarskie.
Wizyta w gabinecie może się odbyć pod warunkiem zachowania środków ostrożności.Pacjenci umawiani są w większych odstępach czasu. Pacjent dorosły przychodzi pojedyńczo, bez osób towarzyszących. Natomiast dziecku może towarzyszyć 1 rodzic.
Każdy pacjent przychodzi w maseczce. Po wejściu kierowany jest do toalety w celu umycia i dezynfekcji rąk.
W gabinecie zamontowano dodatkowe systemy wentylacji oraz lampy wiruso – i bakteriobójcze. Przed wejściem do gabinetu umieszczono dodatkowe fotele, aby w poczekalni nie spotkali się czekający pacjenci.
Szanowni Pacjenci! Biorąc pod uwagę aktualną sytuację epidemiczną , osoby u których konieczne jest wykonanie testów w kierunku alergii , mogą zgłaszać się do gabinetu po wcześniejszym uzgodnieniu telefonicznym lub po telewizycie lekarskiej .
Pobranie krwi do testów odbywa się na umówioną godzinę, tak aby pacjent nie miał kontaktu z innymi osobami (oprócz osoby pobierającej krew).
Na tych samych zasadach możliwe jest również podanie szczepionki alergenowej , a wymagane 30 minut obserwacji po szczepieniu, pacjent spędza w poczekalni bez kontaktu z innymi pacjentami .
W ostatnich dniach coraz więcej pacjentów zgłasza się z problemem zmian skórnych na dłoniach z powodu częstego ich mycia oraz stosowania środków odkażających . Problem mają przede wszystkim osoby cierpiące na atopowe zapalenie skóry czy kontaktowe zapalenie skóry , ale także pacjenci, który wcześniej nie chorowali na żadną chorobę skóry.
Częste mycie dłoni z dodatkiem dużej ilości detergentów oraz stosowanie środków odkażających niszczy naturalny płaszcz lipidowy pokrywający naszą skórę. W rezultacie skóra staje się sucha, szorstka i pojawia się wyprysk.
Dodatkowo bardzo dokuczliwy świąd prowokuje do drapania, co jeszcze bardziej nasila zmiany skórne, a powstałe przeczosy są miejscem wnikania drobnoustrojów. W wyniku częstego korzystania ze środków odkażających może rozwinąć się alergia kontaktowa na składniki tych produktów.
Konieczne jest zatem odpowiednie dobranie środków do mycia dłoni oraz ich właściwa pielęgnacja z użyciem emolientów, aw bardziej nasilonych przypadkach zastosowanie leków p-zapalanych i p-alergicznych.
Grudzień oraz styczeń to miesiące wolne od pylenia roślin i pleśni w Polsce.
Zatem osoby cierpiące co roku na objawy alergii sezonowej wiosną i latem, powinny pomyśleć teraz o diagnostyce i ewentualnym rozpoczęciu odczulania.
Po wykonaniu badań diagnostycznych – testów skórnych lub testów z krwi, alergolog może zadecydować o odpowiedniej do danego pacjenta metodzie odczulania – podskórnej lub podjęzykowej .
Problemy skórne u dzieci stanowią wyzwanie w praktyce lekarza pediatry i alergologa. Dlatego w celu pogłębiania wiedzy z tego zakresu w tym tygodniu uczestniczę w Konferencji Skóra Dziecka, która mam miejsce we Wrocławiu. Tematyka konferencji dotyczy m. in. diagnostyki i leczenia atopowego zapalenia skóry, zakaźnych chorób skóry oraz kontaktowego zapalenia skóry u dzieci.
Nowość w ofercie mojego gabinetu – test ALEX w nowej wersji diagnostycznej obejmującej już ponad 280 alergenów i komponent alergenowych.
Jest to aktualnie najszersze w Polsce badanie diagnostyczne w kierunku alergii IgE – zależnych. Wystarczy 1 pobranie krwi bez specjalnego przygotowania, a wynik otrzymamy w ciągu 5 dni wraz z szerokim opisem.
To jedna z najczęstszych infekcji wieku dziecięcego. Objawia się przede wszystkim gorączką i bólem ucha , który może być bardzo dokuczliwy, a czasami towarzyszy mu wyciek z ucha .
Większość zapaleń ucha środkowego jest wynikiem infekcji kataralnej i nie wymaga podawania antybiotyków. Przez pierwsze 2 doby leczenia zalecane jest stosowanie leków p- zapalnych, p- gorączkowych i p- bólowych czyli ibuprofenu.
Dopiero po 2 – dniowej obserwacji, jeżeli nie ma poprawy u pacjenta, rozważa się włączenie antybiotykoterapii .
Sierpień to miesiąc pylenia chwastów.W Polsce najczęstszą w tej grupie jest alergia na bylicę – jest to trzecia pod względem częstości występowania alergia wywołana przez pylenie roślin .
Inne często uczulające chwasty to babka lancetowata, komosa, ambrozja, pokrzywa .Objawy alergii na chwasty to katar, kichanie, łzawienie oczu oraz kaszel i napady duszności .
Lato to okres nie tylko pylenia roślin, ale również intensywnego pylenia zarodników grzybów pleśniowych. Pacjenci uczuleni na Altetnaria i Cladospororium mogą teraz odczuwać szczególnie nasilone objawy alergicznego nieżytu nosa czy doświadczać zaostrzeń astmy oskrzelowej.
Poza leczeniem objawowym i stosowaniem profilaktyki, pojawiła się obecnie nowa możliwość działania przyczynowego – dostępna jest już szczepionka podjęzykowa na grzyby Alternaria.
Szczepienia podjęzykowe są bezpieczne i mogą być stosowane przez pacjentów we własnym domu. Jest to metoda o udowodnionej skuteczności, która leczy przyczynę alergii a nie tylko objawy.
Ponadto immunoterapia (odczulanie) zapobiega rozwojowi astmy oskrzelowej.
Grzyby i pleśnie
Grzyby stanowią ogromną grupę mikroorganizmów, które obecne są wokół nas i mogą negatywnie wpływać na nasze zdrowie. Zarodniki i fragmenty grzybni pochodzące z różnorodnych, często ukrytych źródeł, mogą stać się przyczyną chorób alergicznych.
Reakcje alergiczne na grzyby mogą przybierać różne postaci:
- alergii wziewnej , a więc dolegliwości spowodowanych obecnością spor grzybowych w powietrzu , którym oddychamy. Objawy te nasilają się w okresie późnego lata i wczesnej jesieni ;
- alergii pokarmowej , a więc dolegliwości wynikających ze spożywania żywności, w której obecne są alergeny grzybów;
- alergii kontaktowej , a więc dolegliwości spowodowanych bezpośrednim kontaktem skóry lub błon śluzowych z alergenami grzybów ;
- uczulenia na antybiotyki (których produkcja opiera się na wykorzystaniu grzybów);
- reakcji o charakterze alergicznym w przypadku istniejących w organizmie ognisk zakażenia grzybiczego .
Większość grzybów to organizmy mikroskopijnej wielkości, niewidoczne gołym okiem (przez mikologów określane często grzybami mikroskopowymi) lub też widoczne w postaci nalotów. Jedynie część grzybów tworzy okazałe grzybnie. Te, których grzybnia ma postać nalotów, nazywamy potocznie pleśniami. Wzrostowi grzybów sprzyja wysoka wilgotność względna powietrza (optimum powyżej 70%) oraz odpowiednia temperatura otoczenia (optimum to 16-35 stopni C). Tym samym rozwój ich zależy od klimatu i pory roku.
Zarodniki grzybów to najliczniejsza grupa cząstek biologicznych obecnych w powietrzu, swą liczebnością znacznie przewyższająca liczbę ziaren pyłku. Dostając się wraz z wdychanym powietrzem do naszych dróg oddechowych, mogą stać się przyczyną alergii wziewnej.
Wielkość spor grzybowych waha się od kilku do kilkudziesięciu mikrometrów, w większości nie przekraczając kilkunastu mikrometrów. Są więc generalnie mniejsze niż ziarna pyłku roślin, a więc głębiej dostają się do dróg oddechowych.
Mogą stać się przyczyną reakcji alergicznych zarówno ze strony górnych, jak i dolnych dróg oddechowych.
Objawy mogą przypominać pyłkowicę (alergię na pyłek roślin), a głównym objawem wydaje się blokada nosa. Spośród grzybów będących przyczyną alergii wziewnej najistotniejszą rolę pełnią rodzaje : Alternaria i Cladosporium oraz Penicillium i Aspergillus.
Najczęściej uczula grzyb Alternaria alternata , choć u większości chorych współistnieje nadwrażliwość na kilka gatunków grzybów . Dolegliwości mogą mieć charakter zarówno sezonowy (okresowy), jak i całoroczny (przewlekły).
Najczęściej objawy występują przez cały rok, nasilając się w okresie letnim i jesiennym, co wiąże się z okresem występowania zarodników w powietrzu.
Grzyby często dzielimy na grzyby środowiska zewnętrznego i grzyby bytujące głównie w środowisku pomieszczeń zamkniętych . Gatunki dominujące w środowisku “zewnątrzdomowym” to między innymi Alternaria, Cladosporium, Botrytis, Epicoccum, Fusarium.
Znajdziemy je głównie w glebie, na żywej i obumarłej roślinności w lasach, na polach, na łąkach iw ogrodach oraz na ulegającej zepsuciu żywności (głównie warzywach i owocach).
Tak zwane spory “suche” należące między innymi do grzybów Alternaria, Cladosporium, Epicoccum, Botrytis, Curvularia uwalniane są do otoczenia w sposób bierny wraz ze zwiększonym ruchem powietrza i spadkiem wilgotności względnej powietrza; obserwuje się wczesnopopołudniowy szczyt uwalniania tych spor, w okresach zwiększonego nasłonecznienia. Natomiast spory “wilgotne” są aktywnie uwalniane do otoczenia w okresach zwiększonej wilgotności powietrza ; w godzinach nocnych i wczesnorannych oraz po opadach deszczu .
Występowanie zarodników grzybów z rodzaju Cladosporium i Alternaria w powietrzu atmosferycznym w naszym klimacie cechuje sezonowość, ze szczytem zarodnikowania od maja do sierpnia dla spor z rodzaju Cladosporium oraz od lipca do września dla zarodników Alternaria .
Najwięcej zarodników Alternaria i Cladosporium pojawia się w powietrzu, gdy po okresie ciepłym, ale deszczowym nadchodzą dni pogodne, suche i wietrzne. W większości krajów europejskich zdecydowanie dominują w powietrzu zarodniki z rodzaju Cladosporium. Są liczniejsze niż ziarna pyłku roślin i spory z rodzaju Alternaria.
Zimą, gdy temperatura jest niska, a ziemia pokryta śniegiem, stężenie zarodników grzybów środowiska zewnętrznego jest bardzo niskie.
Zarodniki Alternaria i Cladosporium występują powszechnie iw bardzo dużej ilości również wewnątrz pomieszczeń, na co wpływa ruch powietrza oraz przenoszenie przez ludzi i zwierzęta . W efekcie zarodniki obecne w pomieszczeniach pochodzą zarówno ze źródeł zewnątrz- , jak i wewnątrzdomowych.
Obecność odpowiednich warunków wewnątrz pomieszczeń zamkniętych może ułatwiać rozwój różnych gatunków grzybów. Istotną rolę odgrywa tu wzrost wilgotności, wywołany na przykład poprzez pracę urządzeń nawilżających, nieprawidłową wentylację, wysoką temperaturę otoczenia oraz rodzaj aktywności ludzkiej.
Do pomieszczeń szczególnie narażonych na rozwój grzybów należą źle wentylowane piwnice, kuchnie, łazienki, drewniane domki letniskowe, sklepy antykwaryczne, pomieszczenia archiwów i bibliotek. Rozwojowi pleśni sprzyja obecność w pomieszczeniach wilgociolubnych roślin doniczkowych, ptactwa i dużych ilości kurzu domowego.
Do grzybów w pierwszym etapie kolonizujących środowisko pomieszczeń zamkniętych , tak zwanych pionierów, należą gatunki z rodzaju Penicillium i Aspergillus , do wtórnych kolonizatorów gatunki Cladosporium , w trzeciej natomiast kolejności atakują Fusarium, Phoma, Ulocladium.
Stężenie spor grzybów kolonizujących pomieszczenia zamknięte nie wykazuje znacznych wahań sezonowych.
Problem alergii pokarmowej na grzyby wynikać może ze spożycia grzybów kapeluszowych.
Przyczyną tej postaci alergii mogą być również produkty spożywcze, do których wyprodukowania wykorzystywane są grzyby lub ich metabolity oraz żywność zaatakowana przez grzyby.
Do pokarmów, w składzie których należy spodziewać się obecności antygenów grzybów, należą między innymi sery pleśniowe, otrzymywany “przemysłowo” sok pomarańczowy, niektóre gatunki wina i piwa, sos sojowy, ciasta drożdżowe czy wędzone “przemysłowo” wędliny.
Ekspozycja na grzyby może stać się również przyczyną wystąpienia alergii kontaktowej . Jest to nierzadko postać alergii zawodowej na grzyby. Opisywano między innymi przypadki zmian skórnych u rolników wywołane kontaktem z kukurydzą zaatakowaną przez grzyb z gatunku Ustilago maydis.
Alergia na antygeny grzybów może wiązać się z wystąpieniem nadwrażliwości na antybiotyk ponieważ przemysł farmaceutyczny wykorzystuje grzyby przy produkcji niektórych antybiotyków . Najlepszym przykładem jest penicylina otrzymywana z hodowli grzyba Penicillium notatum .
Należy pamiętać, iż grzyby mogą być źródłem alergenów, na które narażone jest wiele grup zawodowych, szczególnie rolnicy, ogrodnicy oraz leśnicy.
Problem dotyczy również pracowników przemysłu spożywczego (młynarzy, piekarzy, wytwórców serów, pracowników przemysłu piwowarskiego oraz zakładów zielarskich).
Kontakt z grzybami mają również pracownicy kompostowni i oczyszczalni ścieków, pracownicy bibliotek, archiwów, muzeów, magazynów czy konserwatorzy zabytków.
Warto pamiętać, w jakich okolicznościach osoby uczulone na alergeny grzybów mogą spodziewać się wystąpienia objawów. Takich sytuacji należy unikać w ramach profilaktyki.
Unikajmy prac rolniczych i ogrodniczych: koszenia traw, zakładania kompostowników, grabienia opadłych liści, grzybobrania oraz spacerów po lesie, szczególnie jesienią.
Szukajmy informacji w komunikatach dla alergików o aktualnym i prognozowanym narażeniu na alergeny obecne w zarodnikach grzybów zawieszonych w powietrzu atmosferycznym.
Unikajmy miejsc, gdzie mikroorganizmy te znajdują szczególnie dogodne warunki do rozwoju – suteren, piwnic, drewnianych altanek i domków letniskowych używanych jedynie podczas sezonu wakacyjnego, pomieszczeń gospodarskich na wsi, krytych kąpielisk oraz saun.
Obecność w pomieszczeniach wilgociolubnych roślin, ptactwa, pokrywanie podłóg wykładzinami, a ścian tapetami, zły system wietrzenia, stosowanie nawilżaczy powietrza, rzadkie usuwanie odpadków – wszystko to sprzyja pojawieniu się w domach ognisk rozwoju grzybów. Masywna kolonizacja może dać o sobie znać poprzez obecność “zapachu stęchlizny”, który jest efektem wydzielania lotnych substancji do otoczenia przez rosnący grzyb. Pamiętajmy o potrzebie utrzymania wilgotności względnej w pomieszczeniach na możliwie niskim, a temperatury na umiarkowanym poziomie.
Agnieszka Lipiec, specjalista alergolog
Alternaria- charakterystyka, objawy alergii u dzieci
Alternaria to rodzaj grzybów workowych, do których można zaliczyć wiele gatunków. W ogólnej klasyfikacji są to grzyby mikroskopowe – grzyby pleśniowe.
Stanowią szeroko rozpowszechnioną grupę organizmów tworzącą jedno z pięciu królestw obejmujących organizmy żywe. Badania dowodzą, iż alternaria stanowią najważniejsze źródło alergenów pleśniowych.
Na tego typu patogeny narażone są w szczególności dzieci.
1. Alternaria – charakterystyka
Grzyb z gatunku alternaria to organizm kosmopolityczny. Kolonizuje powierzchowne warstwy gleby, obumierającą roślinność. Jednocześnie stanowi patogen wielu gatunków roślin.
Jakie warunki sprzyjają rozmnażaniu się alternariów? Za odpowiednie warunki służy wysoka wilgotność powietrza, a także umiarkowanie wysoka temperatura. W takich okolicznościach grzyb wyzwala zarodniki uwalniane do środowiska. Alternaria są najczęstszą przyczyną alergicznego nieżytu nosa oraz astmy.
Alternaria to alergeny wziewne oraz pokarmowe. Ich zarodniki przenosi wiatr. Punktem kulminacyjnym pylenia jest późne lato aż do października.
Alternaria mogą być przyczyną kataru siennego
2. Alternaria – objawy alergii u dzieci
Podstawowym objawem wywołanym przez alternaria jest wspomniany wyżej nieżyt nosa , a także: drapanie w gardle , zapalenie krtani, napady kichania, a także duszność.
Czy są jakieś sposoby, które pozwolą bronić się przed szkodliwym działaniem alternarii? Oczywiście, że tak! Powinniśmy przede wszystkim dbać właściwie o otoczenie, w którym przebywa dziecko. Oznacza to stworzenie odpowiednich warunków, które uniemożliwią rozwój grzybów pleśniowych. Z niektórymi gatunkami grzybów dziecko ma do czynienia na dworze.
Ale są także inne, gnieżdżące się w obszarze domowym. Szczególnie, jeśli w pomieszczeniach jest duszno, ciepło oraz wilgotno. Każde pomieszczenie powinno być wyposażone w odpowiedni mechanizm wentylacji.
Aby zminimalizować ryzyko wystąpienia alergii wywołanej przez alternaria, nie zaleca się stosowanie w domach nawilżaczy. Dobra, mechaniczna wentylacja powinna być zainstalowana przede wszystkim w kuchni i łazience. To właśnie w tych pomieszczeniach jest najwilgotniej.
Obrona przed alternariami zaleca również odpowiednią higienę. W łazience warto czyścić regularnie wannę i kabinę prysznicową. Nie wolno zapominać o takich elementach, jak zasłonka prysznicowa. Pralka powinna być myta po każdym praniu – zwłaszcza wnętrze bębna.
Alternaria mogą kumulować się w czeluściach gumowej obwoluty pralki.
Gdzie jeszcze mogą gnieździć się alternaria? Dokładnie trzeba przyjrzeć się takim miejscom, jak: fugi pomiędzy kafelkami. Wszelki ślad pleśni można usunąć za pomocą specjalistycznego preparatu. Kolejną ważną dziedziną są artykuły spożywcze. Należy wyrzucać resztki pożywienia i często sprzątać pojemnik na chleb.
Produkty trzeba przechowywać w czystej lodówce i pozbywać się ich, jeżeli tylko dostrzeżemy zalążki pleśni. Alternaria mogą być obecne w wilgotnej ziemi. Dlatego też nie zaleca się hodowli roślin doniczkowych. Często źródłem problemów alergicznych jest niezabezpieczona i wilgotna piwnica. Ważne, zatem jest, aby w tym pomieszczeniu utrzymywać porządek.
Ponadto ściany można pokryć farbą z dodatkiem środka antypleśniowego.
